"Żeby wygrać trzeba grać", ta prosta dewiza wyjaśnia wszystkie zwycięstwa i sukcesy nie tylko na giełdzie. Zaczynając grać, musisz sobie uzmysłowić, że nie jest to droga usłana różami. Straty (duże jak i małe) są częścią tego biznesu, w związku z czym musisz je zaakceptować. Na forexie wygrywają wytrwałość i cierpliwość. Z wielkim kretesem przegrywają chciwość i brak konsekwencji działania. Raz obrana droga (strategia) musi być kontynuowana przez wiele miesięcy, często bez spektakularnych zysków, aż zostanie zebrane żniwo.
Psychologia inwestowania
Zanim podejmiesz decyzję o wejściu na tę drogę odpowiedz sobie na następujące pytania:
Psychologia inwestowania
Zanim podejmiesz decyzję o wejściu na tę drogę odpowiedz sobie na następujące pytania:
- Czy pasjonujesz się Rynkami Finansowymi ? Pytanie zasadnicze. Osobiście nie znam nikogo, kto z powodzeniem zajmowałby się czymś co nie przynosi mu frajdy. Zainteresowanie polityką, stosunkami międzynarodowymi, ekonomią jest czymś co sprawi, że będziesz rozumiał zmiany zachodzące na poszczególnych parach. Wiedza fundamentalna jest niezbędna do przewidywania i rozumienia rynku.
- Czy stać Cię na straty ? Pamiętaj, że bankructwo na Forexie nie wymaga wielu błędów. Będąc początkującym traderem musisz założyć, że pieniądze wpłacone na konto brokera zostały już przegrane. W tym biznesie nikt nie staje się gwiazdorem z dnia na dzień.
- Czy jesteś zdeterminowany ? Pytanie najważniejsze. Jak zostało wyżej wspomniane, straty to część tego biznesu. Istnieją różne straty. Straty małe - niezauważalne, straty duże - dotkliwe, straty przejściowe, straty z powodów technicznych, straty o podłożu psychologicznym...itd, itp. Nawet najlepsi traderzy odnotowują straty! Straty są zmorą, która może trwać miesiącami. Mimo wszystko rynek zawsze wynagradza cierpliwość, w którą musisz się uzbroić, jeżeli chcesz zajmować się grą na Forexie.
- Czy jesteś odporny na huśtawki nastrojów ? Forex jest w pewnym sensie hazardem, takim jak ruletka, lub 21. Z psychologicznego punktu widzenia może stać się źródłem takiego samego nałogu jak właśnie wyżej wspomniane gry. Unikaj wszelkiego rodzaju emocji. Nie odpływaj w euforii i samozachwycie kiedy idzie Twoja gra. To bardzo zgubne. Po dużych wygranych zazwyczaj przychodzi czas "drawdownów" czyli strat. Forex nie jest maszyną do robienia pieniędzy i większy zysk wymaga poświęcenia czasu. Podobnie nie daj się uczuciom zniechęcenia i poddania, kiedy idzie źle. Unikaj chęci "odegrania się" podwajając stawki, lub uśredniając straty. Co gorsza, nie daj się złapać na czymś, co gubi wielu początkujących traderów. Po wielu przegranych tygodniach i straconych np. 50% ze swojego konta postanawiają wybrać pozostałą połówkę i zakończyć przygodę z Forexem z towarzyszącymi temu uczuciami rozczarowania i rozgoryczenia. Bardzo często w takiej sytuacji zastosowanie znajdują Prawa Murphy'ego. Po wyczyszczeniu konta, obrana początkowo strategia zaczyna przynosić zyski, a początkujący trader nie dowierza własnym oczom kiedy widzi jak mogłoby wyglądać jego konto gdyby nie pochopny ruch. Gra na giełdzie to długotrwały proces, który posiada niewiele wspólnego z wycieczką do kasyna.
Jeżeli na wszystkie pytania odpowiedziałeś twierdząco, to uważam, że posiadasz odpowiednie predyspozycje i zasoby do rozpoczęcia przygody. Nie pozostaje już nic więcej jak tylko wybór brokera, strategii i zainwestowanie. Kompletnym nowicjuszom proponuję otwarcie konta "demo", aby zapoznać się przez kilka dni z "żywym" rynkiem oraz arytmetyką dźwigni.
Zasady działania dźwigni
Dźwignia to wynalazek finansowy, który sprawia, że Forex jest tak unikalnym biznesem. To ona pozwala na uzyskiwanie zysków liczonych w setkach procentów względem początkowej inwestycji. Jeśli nie rozumiesz zasad działania dźwigni, to odsyłam Cię do któregokolwiek brokera. Każdy z nich szczegółowo wyjaśnia zasady działania oraz ryzyko związane z używaniem dźwigni.
Powszechnymi terminami związanymi z dźwignią są: "lot", "pip", "stop loss (sl)" oraz " take profit (tp)". "Lot" (ang. - "ilość", "działka", "dola") odpowiada ilości kontraktów, które chcesz kupić, lub sprzedać. Jeden micro lot odpowiada jednemu kontraktowi wartemu $1000, dwa to $2000 itd... "Pip" oznacza ostatnią wartość po przecinku poszczególnej pary i jest wart $0.1 przy 1 micro lotcie. Stąd, kupując 10 kontraktów "buy" EUR/USD za 1.4500, gramy na 10 micro lotach, po $1 za pipa. Jeżeli cena wzrośnie do 1.4600, wartość kontraktów wzrośnie o $100 (1.4600 - 1.4500 = 100 pipsów). Analogicznie, wartość kontraktów zmaleje o $100, jeżeli cena spadnie do 1.4400.
Zrozumienie działania dźwigni jest niezbędne do poprawnego zarządzania ryzykiem oraz konstruowania strategii, dlatego jeśli masz z tym problem otwórz konto demo i zagraj na symulatorze.
Strategia gry
Najważniejszym elementem gry na na Forexie jest strategia. Wedle wybranej strategii dokonujemy otwarcia lub zamknięcia transakcji w określonych warunkach. Spotkałem się z dwoma rodzajami strategii giełdowych. Pierwszy z nich tworzą strategie oparte na analizie fundamentalnej. W tych strategiach decydującą rolę odgrywa intuicja inwestora związana z wydarzeniami na rynkach finansowych. Dobrą okazją do stosowania strategii opartych na analizie fundamentalnej są dni publikacji danych ekonomicznych przez agencje rządowe (np. Non-Farm Payrolls). Inwestor, kierując się wiedzą i intuicją podejmuje decyzje o zakupie lub sprzedaży danej waluty w zależności od własnych oczekiwań wobec określonej zmiany, lub wydarzenia w gospodarce. Na tym blogu odnajdziesz kalendarz z planowanymi publikacjami danych wpływających na zachowanie rynków. Istnieje szeroki wachlarz publikacji ekonomicznych, które znacząco mogą wpłynąć na zachowanie giełd. Powinieneś je sobie przyswoić, zanim zaczniesz grać na pieniądze, lub zapoznawać się z nimi na bieżąco. Ważne dane finansowe publikowane są w cyklu miesięcznym, zazwyczaj na początku, lub pod koniec miesiąca. Strategie oparte na analizie fundamentalnej wymagają od inwestora rozległej wiedzy, rozumienia wydarzeń i umiejętności analitycznych.
Drugi rodzaj tworzą strategie oparte na analizie technicznej. W strategiach technicznych o otwarciu, lub zamknięciu transakcji decyduje zachowanie ceny i związane z tym zmiany wskaźników technicznych w określonym czasie. Najprostszym i najpopularniejszym wskaźnikiem technicznym jest średnia ruchoma (ang. moving average, MA). Jest to wartość, która równa się średniej arytmetycznej n jednostek czasu, np. średnia ruchoma 15 godzin równa się średniej cenie z 15 ostatnich godzin. Strategia oparta na średniej ruchomej polega na kupowaniu lub sprzedawaniu w zależności od położenia średnich ruchomych względem siebie. Wyrażenie logiczne egzekucji strategii wygląda następująco:
Jeżeli wartość szybkiej średniej ruchomej > wartości wolnej średniej ruchomej, to kup;
Jeżeli wartość szybkiej średniej ruchomej < wartości wolnej średniej ruchomej, to sprzedaj.
Interpretować można to również następująco:
Jeżeli szybka średnia ruchoma skrzyżuje się ponad wolną średnią ruchomą, to kup;
Jeżeli szybka średnia ruchoma skrzyżuje się poniżej wolnej średniej ruchomej, to sprzedaj.
Oprócz średniej ruchomej istnieje szeroki zbiór wskaźników technicznych, na których można oprzeć strategie. Odpowiednio dobierając wskaźniki można skomponować strategię kompilującą ze sobą różne funkcje np. MA i RSI, co dodatkowo może wzmocnić skuteczność strategii, poprzez podwójną w przypadku MA i RSI identyfikację trendu. Analizy wielu strategii technicznych na przestrzeni czasu (najczęściej dwóch lat) będą stanowiły część tego bloga. Ważne w strategiach technicznych jest zautomatyzowanie procesu egzekucji transakcji. Wielu brokerów umożliwia automatyczną egzekucje transakcji poprzez platformę MT4, lub inne np. poprzez pisanie programów w C#. Dzięki automatycznej egzekucji transakcji mamy pewność, że nie przeoczymy żadnej okazji oraz ograniczymy wpływ emocji na podejmowanie decyzji. Ponadto, rynek Forex otwarty jest przez 24h na dobę, w związku z czym wiele okazji zdarza się kiedy śpisz.
Zarządzanie ryzykiem
Skuteczna strategia wymaga odpowiedniego zarządzania ryzykiem. W przypadku strategii technicznych zarządzanie ryzykiem jest łatwiejsze, ponieważ łatwo policzyć stratę, którą musieliśmy ponieść stosując wybraną strategię. Oczywiście, musisz pamiętać, że określając w ten sposób ryzyko kierujesz się danymi historycznymi, które mogą nie powtórzyć się w przyszłości. Na przykładzie strategii opartej na średnich ruchomych wygląda to następująco:
Jeżeli gramy na 1 micro lotcie ($0.10 za pipa), przy 40 pipach stop-lossa i wiemy, że w przeszłości dana strategia wygenerowała 10 stratnych sygnałów pod rząd, to maksymalna strata (wymagane konto) przy tej strategii wynosi 400 pipów ($40 grając na 1 lotcie). Trzeba również założyć, że po ostatnim sygnale, który przyniósł stratę, strategia zaczęła stopniowo przynosić zyski. Jeżeli po serii strat, strategia zaczęła przynosić zyski, jednak nie w pełni pokrywające poprzednio zanotowaną stratę, np. zysk $30 w naszym przykładzie, a następnie znowu przyniesie $40 straty pod rząd to maksymalna strata wynosi $50 (-$40 + $30 = -$10, -$10 - $40 = -$50). Maksymalna strata jest zarazem minimalnym wymaganym kontem, którym musisz dysponować, aby kierować się w grze wybraną strategią. Znając wymagane konto, rozsądnie jest doliczyć do niego pewną rezerwę, której wielkość zależna jest od Twojego nastawienia do ryzyka. Im większa rezerwa tym mniejsze ryzyko, co wiąże się również z pomniejszeniem zwrotu z konta. Zwrot z konta liczony jest poprzez podzielenie zysku przez maksymalną stratę / minimalne wymagane konto. Stąd, jeżeli wiemy, że minimalne wymagane konto przy 1 lotcie wynosi $50, a zysk strategii na przestrzeni czasu wyniósł $200, to zwrot z konta wyniósł 400% ($50 / $400 * 100 = 400). Zwrot z konta można potęgować przy zastosowaniu dźwigni. Jeżeli zwrot z konta wyniósł 400%, to znaczy, że czterokrotnie mogliśmy podwoić liczbę lotów, na których gramy. Stąd, podwajając czterokrotnie stawkę, końcowy zwrot z konta wyniósłby 800%.
Powszechnymi terminami związanymi z dźwignią są: "lot", "pip", "stop loss (sl)" oraz " take profit (tp)". "Lot" (ang. - "ilość", "działka", "dola") odpowiada ilości kontraktów, które chcesz kupić, lub sprzedać. Jeden micro lot odpowiada jednemu kontraktowi wartemu $1000, dwa to $2000 itd... "Pip" oznacza ostatnią wartość po przecinku poszczególnej pary i jest wart $0.1 przy 1 micro lotcie. Stąd, kupując 10 kontraktów "buy" EUR/USD za 1.4500, gramy na 10 micro lotach, po $1 za pipa. Jeżeli cena wzrośnie do 1.4600, wartość kontraktów wzrośnie o $100 (1.4600 - 1.4500 = 100 pipsów). Analogicznie, wartość kontraktów zmaleje o $100, jeżeli cena spadnie do 1.4400.
Zrozumienie działania dźwigni jest niezbędne do poprawnego zarządzania ryzykiem oraz konstruowania strategii, dlatego jeśli masz z tym problem otwórz konto demo i zagraj na symulatorze.
Strategia gry
Najważniejszym elementem gry na na Forexie jest strategia. Wedle wybranej strategii dokonujemy otwarcia lub zamknięcia transakcji w określonych warunkach. Spotkałem się z dwoma rodzajami strategii giełdowych. Pierwszy z nich tworzą strategie oparte na analizie fundamentalnej. W tych strategiach decydującą rolę odgrywa intuicja inwestora związana z wydarzeniami na rynkach finansowych. Dobrą okazją do stosowania strategii opartych na analizie fundamentalnej są dni publikacji danych ekonomicznych przez agencje rządowe (np. Non-Farm Payrolls). Inwestor, kierując się wiedzą i intuicją podejmuje decyzje o zakupie lub sprzedaży danej waluty w zależności od własnych oczekiwań wobec określonej zmiany, lub wydarzenia w gospodarce. Na tym blogu odnajdziesz kalendarz z planowanymi publikacjami danych wpływających na zachowanie rynków. Istnieje szeroki wachlarz publikacji ekonomicznych, które znacząco mogą wpłynąć na zachowanie giełd. Powinieneś je sobie przyswoić, zanim zaczniesz grać na pieniądze, lub zapoznawać się z nimi na bieżąco. Ważne dane finansowe publikowane są w cyklu miesięcznym, zazwyczaj na początku, lub pod koniec miesiąca. Strategie oparte na analizie fundamentalnej wymagają od inwestora rozległej wiedzy, rozumienia wydarzeń i umiejętności analitycznych.
Drugi rodzaj tworzą strategie oparte na analizie technicznej. W strategiach technicznych o otwarciu, lub zamknięciu transakcji decyduje zachowanie ceny i związane z tym zmiany wskaźników technicznych w określonym czasie. Najprostszym i najpopularniejszym wskaźnikiem technicznym jest średnia ruchoma (ang. moving average, MA). Jest to wartość, która równa się średniej arytmetycznej n jednostek czasu, np. średnia ruchoma 15 godzin równa się średniej cenie z 15 ostatnich godzin. Strategia oparta na średniej ruchomej polega na kupowaniu lub sprzedawaniu w zależności od położenia średnich ruchomych względem siebie. Wyrażenie logiczne egzekucji strategii wygląda następująco:
Jeżeli wartość szybkiej średniej ruchomej > wartości wolnej średniej ruchomej, to kup;
Jeżeli wartość szybkiej średniej ruchomej < wartości wolnej średniej ruchomej, to sprzedaj.
Interpretować można to również następująco:
Jeżeli szybka średnia ruchoma skrzyżuje się ponad wolną średnią ruchomą, to kup;
Jeżeli szybka średnia ruchoma skrzyżuje się poniżej wolnej średniej ruchomej, to sprzedaj.
Oprócz średniej ruchomej istnieje szeroki zbiór wskaźników technicznych, na których można oprzeć strategie. Odpowiednio dobierając wskaźniki można skomponować strategię kompilującą ze sobą różne funkcje np. MA i RSI, co dodatkowo może wzmocnić skuteczność strategii, poprzez podwójną w przypadku MA i RSI identyfikację trendu. Analizy wielu strategii technicznych na przestrzeni czasu (najczęściej dwóch lat) będą stanowiły część tego bloga. Ważne w strategiach technicznych jest zautomatyzowanie procesu egzekucji transakcji. Wielu brokerów umożliwia automatyczną egzekucje transakcji poprzez platformę MT4, lub inne np. poprzez pisanie programów w C#. Dzięki automatycznej egzekucji transakcji mamy pewność, że nie przeoczymy żadnej okazji oraz ograniczymy wpływ emocji na podejmowanie decyzji. Ponadto, rynek Forex otwarty jest przez 24h na dobę, w związku z czym wiele okazji zdarza się kiedy śpisz.
Zarządzanie ryzykiem
Skuteczna strategia wymaga odpowiedniego zarządzania ryzykiem. W przypadku strategii technicznych zarządzanie ryzykiem jest łatwiejsze, ponieważ łatwo policzyć stratę, którą musieliśmy ponieść stosując wybraną strategię. Oczywiście, musisz pamiętać, że określając w ten sposób ryzyko kierujesz się danymi historycznymi, które mogą nie powtórzyć się w przyszłości. Na przykładzie strategii opartej na średnich ruchomych wygląda to następująco:
Jeżeli gramy na 1 micro lotcie ($0.10 za pipa), przy 40 pipach stop-lossa i wiemy, że w przeszłości dana strategia wygenerowała 10 stratnych sygnałów pod rząd, to maksymalna strata (wymagane konto) przy tej strategii wynosi 400 pipów ($40 grając na 1 lotcie). Trzeba również założyć, że po ostatnim sygnale, który przyniósł stratę, strategia zaczęła stopniowo przynosić zyski. Jeżeli po serii strat, strategia zaczęła przynosić zyski, jednak nie w pełni pokrywające poprzednio zanotowaną stratę, np. zysk $30 w naszym przykładzie, a następnie znowu przyniesie $40 straty pod rząd to maksymalna strata wynosi $50 (-$40 + $30 = -$10, -$10 - $40 = -$50). Maksymalna strata jest zarazem minimalnym wymaganym kontem, którym musisz dysponować, aby kierować się w grze wybraną strategią. Znając wymagane konto, rozsądnie jest doliczyć do niego pewną rezerwę, której wielkość zależna jest od Twojego nastawienia do ryzyka. Im większa rezerwa tym mniejsze ryzyko, co wiąże się również z pomniejszeniem zwrotu z konta. Zwrot z konta liczony jest poprzez podzielenie zysku przez maksymalną stratę / minimalne wymagane konto. Stąd, jeżeli wiemy, że minimalne wymagane konto przy 1 lotcie wynosi $50, a zysk strategii na przestrzeni czasu wyniósł $200, to zwrot z konta wyniósł 400% ($50 / $400 * 100 = 400). Zwrot z konta można potęgować przy zastosowaniu dźwigni. Jeżeli zwrot z konta wyniósł 400%, to znaczy, że czterokrotnie mogliśmy podwoić liczbę lotów, na których gramy. Stąd, podwajając czterokrotnie stawkę, końcowy zwrot z konta wyniósłby 800%.
